Gebruikte editie
Op 26 oktober 2005 verscheen bij uitgeverij Prometheus te Amsterdam de fraaie, gebonden uitgave van "Een Goede Dag voor de Ezel". De uitgave telt 119 bladzijden. Op de omslag staat een afbeelding van een wolkenlandschap bij een vallende avond waarin de lichtjes van een huisje te zien zijn. Het zal de woning van de in het boek vermoorde Bart Meeuwse zijn. Met andere woorden de omslag geeft ongeveer de plek van de moord aan.

Genre
Het is een psychologische roman over de motieven van een moord. Aangezien de roman erg kort is (119 bladzijden met een heel ruime bladspiegel) kun je je afvragen of de aanduiding "novelle" niet meer op zijn plaats zou zijn geweest. In dit verslag zal desalniettemin steeds de term "roman" worden gebruikt, omdat die door de uitgever wordt gehanteerd op de omslag.


Aanbevolen voor alle examenniveaus
"Het gouden ei" is de laatste tien jaar het meest gelezen nummer op de literatuurlijst van scholieren. Ook deze nieuwe roman van Krabbé kan door veel scholieren van diverse niveaus op de boekenlijst worden gezet. De roman is kort en bovendien gedrukt op een ruime bladspiegel (wat een kleine twee uur verteltijd inhoudt). De inhoud is relatief spannend: een moord op een scholier en wordt van twee kanten belicht (een procédé dat Krabbé ook vaak toepast). Het boek heeft toch wel een bepaald literair niveau en is aan de andere kant niet moeilijk te begrijpen. Leerlingen van VMBO-TL en Havo kunnen dit boek op hun lijst zetten en voor Vwo-kandidaten die met een puntensysteem werken, zal dit boek waarschijnlijk 1 punt opleveren. Op die manier komen we misschien eindelijk eens van "Het gouden ei" af.

Motto en opdracht
Er is geen motto en geen opdracht

Structuur en verhaalopbouw
Het boek heeft een vaak toegepaste structuur. Er zijn twee verschillende verhaallijnen die verdeeld worden over vijf hoofdstukken. Het laatste hoofdstuk heeft bijna iets van een epiloog weg. De twee verhaallijnen komen in hoofdstuk 3 en 4 bij elkaar. Er zijn twee verschillende vertellers.
Het verhaal wordt vrijwel chronologisch verteld. Slechts hier en daar wordt de tijdlijn onderbroken om enige informatie uit het verleden te vertellen. Hoofdstuk 1 en 2 spelen in principe op dezelfde dag, hoofdstuk 3, 4 en 5 ook en tussen die twee momenten zullen waarschijnlijke enkele maanden zitten. De moordenaar is naar Australië afgereisd en de tweede verteller Wybren maakt met zijn dochter een wereldreis in een sabbatical year.

Het boek heeft een opening in handeling (je wordt meteen in het verhaal geplaatst zonder voorinformatie) en een gesloten einde (datgene waar het in de roman omdraait wordt naar tevredenheid van alle personages afgesloten).

Perspectief
De roman heeft een meervoudig perspectief. Er zijn twee personale vertellers (hij-vertellers). In hoofdstuk 1, 3 en 5 is dat de moordenaar Mischa Koreman, die op weg om te oefenen voor een moord op zijn ex-geliefde Lydie een situatie meemaakt, waarna hij het vuur opent op een scholier, die een meisje in het openbaar kwetst. In hoofdstuk 3 is die moordenaar naar Sydney gevlucht en vraagt hij zich af of hij de moord moet opbiechten aan zijn nieuwe vriendin Lynda met wie hij een huwelijk wil beginnen en kinderen wil krijgen.
In hoofdstuk 5 komt daarop voor de lezer een antwoord.


In de hoofdstukken 2 en 4 is Wybren Fechter aan het woord. Hij is advocaat en de vader van het meisje Esther dat het slachtoffer is geworden van een groepsverkrachting. Hij wil de dader vermoorden. Hij neemt zijn dochter mee op een wereldreis en in Sydney ontmoet Esther Mischa Koreman.
Beide vertellers vertellen in de o.v.t. (achterafvertellers) en hun ervaringen, gevoelens worden van binnenuit beschreven.

Titelverklaring
De voor een roman vreemde titel is terug te vinden in hoofdstuk 3 en 4 van de roman. In Sydney staan op de boulevard enkele menselijke standbeelden. Een daarvan verbeeldt een ezel. Voorbijgangers gooien muntjes in een doos voor de artiesten. Op de bewuste dag gooit Mischa 100 dollar in de doos van de ezel: hij wil daarmee als het ware een soort noodlot afkopen. Hij wil namelijk aan zijn vriendin Lynda opbiechten dat hij een moordenaar is.
Het menselijke standbeeld profiteert dus van zijn houding.
Op dezelfde dag is Esther Fechter in Sydney: zij heeft ook sympathie voor het menselijke standbeeld. Zij geeft 10 dollar en ze ziet op dat moment dat er ook een briefje van 100 dollar in de doos zit. Wybren Fechter zegt daarop op bladzijde 97, dat de ezel een goede dag heeft.
De ezel brengt de twee personages Mischa en Esther weer samen en zij kan Mischa dan bedanken voor de moord. Zo komt alles weer goed. In feite is het dan ook een goede dag voor Mischa (die toch eigenlijk een onverklaarbare moord heeft gepleegd) en voor Wybren (die constateert dat zijn dochter Esther er weer gelukkig uit ziet na de verschrikkingen die ze heeft moeten ondergaan.) De band met haar is weer verstevigd, want hij had haar als pubermeisje toch een beetje uit het oog verloren, omdat hij teveel bezig was met zichzelf en het verwerken van het verdriet om zijn overleden vrouw. Het is derhalve "Een goede dag" voor drie "ezels".

Tijd en decor
Het decor wordt duidelijk genoemd. In het oosten van het land (dicht bij de Duitse grens) liggen de twin city's Zuiderloon en IJperloo (fictieve namen). Dichtbij is het Doemsterveen, (symbolische naam) waar de moord op Bart wordt gepleegd.
Hoofdstuk 3, 4 en 5 spelen in de wereldstad Sydney waarheen Mischa is gevlucht en Wybren en zijn dochter als toeristen komen.

Wat de tijd betreft zijn er niet zulke directe aanwijzingen te vinden. Het verhaal speelt zich waarschijnlijk wel af in de laatste jaren van de vorige eeuw of in de beginjaren van deze eeuw, maar er zijn geen concrete gegevens voor data te vinden. Slechts op bladzijde 56 staat als tijdgegeven vermeld dat Esther en Bart wellicht computerspelletjes op zolder hadden gespeeld.

Met de onduidelijkheid van plaats (fictieve namen) en tijd kan Krabbé wellicht willen benadrukken dat het niet zozeer om de moord zelf als wel om de motieven van de dader erachter gaat.


Thematiek
Evenals in Krabbés bekendste roman "Het gouden ei" draait het in deze roman om de motieven van een moordenaar. Raymond Le Morne in de eerste roman vraagt zich af of hij in staat is een moord en dan nog wel een perfecte moord te plegen. Toevallig was Saskia in de buurt en wordt zij het slachtoffer van zijn experiment.

Een variant op dit thema is de nieuwe roman. Mischa Koreman is op weg om te oefenen voor een moord op zijn ex-geliefde Lydie. Het wordt niet helemaal duidelijk waarom hij haar wil vermoorden, maar waarschijnlijk is het omdat ze hem op liefdesgebied bedrogen heeft. "Ze was een gemeen en verschrikkelijk mens, iemand die geen geweten had en er ook geen wilde hebben, die geen gevoel had voor trouw of liefde, die helemaal geen gevoel had, alleen maar een kut, die jaren van zijn leven bij het vuil had gegooid." Blz. 17) Maar relativeert hij zelf toch ook, "er zijn dan wel miljoenen vrouwen die uit de weg geruimd moeten worden".
Wanneer hij op een boom in het Doemsterveen geoefend heeft, ziet hij er toch maar van het plan af. In de bus op weg naar zijn auto is hij getuige van een incident met een bewust kwetsende scholier ten opzichte van een lief meisje. Hij is echter te laf om op te staan en iets aan die situatie te doen. Wanneer de scholier de bus verlaat, achtervolgt hij hem en schiet hem zonder pardon neer. Vervangt de scholier zijn ex-geliefde? Of ziet hij een parallel in het bedriegen van de geliefde. Later blijkt,( maar dat wist Mischa niet) dat de jongen een kleine crimineel was die zich bovendien aan groepsverkrachting heeft schuldig gemaakt. Mischa wordt niet gepakt en vlucht naar Australië, waar hij een nieuwe geliefde ontmoet (door het universum aangewezen). Hij wil met deze veel lievere vrouw trouwen, maar worstelt met het probleem of hij de moord aan haar moet opbiechten. Hij is het op een dag van plan, bezweert met geld (100 dollar) een ritueel en krijgt daarvoor zijn beloning doordat het toeval (een vaak gehanteerd motief in het werk van Krabbé) een handje helpt. De scholiere Esther geeft ook al een bedrag aan de ezel (een menselijk standbeeld) en dat brengt hen samen. In het korte gesprek dat ze hebben, ligt de oplossing voor beider problematiek. Mischa krijgt een rechtvaardiging voor zijn daad en besluit het delict niet op te biechten aan zijn aanstaande vrouw. Eind goed, al goed. Misdaad blijkt toch te lonen. Mischa trapt niet in dezelfde val als Rex, de hoofdfiguur van "Het Gouden Ei", die niet inziet dat zijn nieuwe vriendin een betere toekomst voor hem in petto heeft. Rex wil perse weten wat er met Saskia gebeurd is en daarmee graaft hij zijn eigen graf (letterlijk en figuurlijk). Mischa is een stapje verder: hij accepteert wat er in het verleden is gebeurd en gaat genieten van zijn nieuwe liefde Lynda.

Enkele motieven die Krabbé gebruikt, zijn:
- het toeval (Mischa is bij toeval getuige van de belediging in de bus, bij toeval zijn beide vertellers tegelijkertijd in Sydney waar ze elkaar bovendien bij toeval ontmoeten.)
- vader-dochterrelatie (de band tussen Wybren en Esther was minder goed geworden en de wereldreis brengt hen weer bij elkaar, zeker nadat Esther Mischa ontmoet heeft en hem heeft kunnen bedanken voor de moord)
- seksualiteit (de relatie van "Viskutje" met Bart en de groepsverkrachtingen)

- liefde en haat (de relaties tussen Mischa enerzijds en Lydie en Lynda anderzijds)
- misdaad (de moord op Bart Meeuwse)
- schuldgevoel (Esther voelt zich toch als slachtoffer schuldig aan de ondergane groepsverkrachting)

Samenvatting van de inhoud
Hoofdstuk I
Mischa Koreman komt nat geregend uit een bos gerend, koopt nieuwe sportschoenen, een gele ijsmuts en neemt plaats in een bus van Zuiderloon naar IJperloo. Hij moet zijn auto ophalen die daar geparkeerd staat. In het Doemsterveen heeft hij zojuist geoefend om te leren schieten met een pistool( Een kleine flashback vertelt hoe hij aan het pistool komt). Het uitgekozen doelwit was een boom. Toch wil hij daarna eigenlijk zijn uiteindelijke doel niet meer uitoefenen. Hij is van plan zijn ex-geliefde Lydie te vermoorden. Ze was hem waarschijnlijk ontrouw geweest. In de bus naar IJperloo zit echter een vervelende passagier. Deze scholier noemt ten overstaan van de andere buspassagiers een schoolmeisje "Viskutje" Hij heeft ook een hakenkruis op zijn tas afgebeeld en Mischa krijgt een enorme hekel aan de jongen, maar hij durft niets te zeggen. Hij is te laf om op te staan. Als de jongen de bus verlaat, achtervolgt hij hem naar zijn afgelegen boerderij. Vlak daarvoor houdt hij de jongen staande en vraagt hem hoe het meisje heet (Ze heet Esther Fechter). Daarna schiet hij hem zonder pardon dood en sleept zijn lichaam in een sloot. In Amsterdam ontdoet hij zich van het moordwapen en de spullen (schoenen en gele ijsmuts) die hij had aangeschaft. Daarna gaat hij naar bed.

Hoofdstuk 2
De verteller in dit hoofdstuk is advocaat en heet Wybren Fechter: hij heeft een briefje in de brievenbus gekregen waarop: "Iedereen neukt Viskutje". Hij voelt meteen aan dat het op zijn 15-jarige dochter Esther slaat. Blijkbaar heeft die al seks met jongens. Hij is na de dood van zijn vrouw het echte contact met zijn dochter kwijtgeraakt. Ze zijn vanuit Amsterdam verhuisd naar Zuiderloon in het oosten van het land. Hij voelt zich niet lekker bij die gedachte aan wat op het briefje staat. Hij verdenkt de puber Bart Meeuwse ervan: een scholier die met een hakenkruis op zijn tas rondloopt en een relatie met zijn dochter onderhoudt. Na het tweede briefje dat hij krijgt waarop staat: "Viskutje vindt het lekker”", besluit hij het aan zijn dochter te vragen. Maar ze weet volgens zeggen niet waar de naam "Viskutje" op slaat.

Dan komt ze op een dag heel vernederd thuis. Bart heeft haar in de bus "Viskutje" genoemd. Dit is de dag die in hoofdstuk 1 wordt beschreven. Daarna vertelt ze dat ze het laatste jaar met Bart heeft geneukt, omdat ze verliefd op hem was. Hij had zoveel status op school, maar ze hoorde van een vriendin dat hij andere jongens liet toekijken als ze vrijden. Ze wil het uitmaken, maar wordt dan enkele malen het slachtoffer van groepsverkrachting. Wybren is woedend en besluit dat Bart moet worden gedood: hij wil hem echter eerst martelen. Ook begrijpt hij dat het over is met hun verblijf in Zuiderloon: in het dorp zijn ze onmogelijk geworden. Hij wil een sabbatical year nemen en met Esther de wereld rondreizen. Ze is niet meer leerplichtig (foutje van de schrijver: een 15-jarige is wel degelijk leerplichtig en mag dus nooit een jaar lang mee reizen met haar vader). Aan het eind van dit hoofdstuk beseft hij dat hij de jongen niet zelf kan vermoorden, want dan zou Esther na haar moeder ook haar vader kwijt zijn. Maar hij balt de wil in een gedachte samen: de jongen moet gedood worden.


Hoofdstuk 3
Mischa is naar Sydney gevlucht. Hij is niet opgepakt na de moord: er was in de media sprake van een man "met een gele ijsmuts", maar ze hebben de dader op de moord van Bart Meeuwse niet kunnen achterhalen. Het blijkt dat hij wel een goede daad heeft verricht, want van Bart deugde niet veel. Toch kan hij niet met de gedachte leven dat zijn nieuwe, lieve vriendin Lynda met een moordenaar getrouwd is. Hij wil het haar die dag opbiechten en verwacht dan dat er aan hun relatie een einde zal komen. Om die gedachte af te zweren loopt hij over de boulevard Circular Quaiy en geeft het menselijke standbeeld dat een ezel voorstelt, een briefje van 100 dollar. Hij hoopt dat dit gebaar een positieve uitwerking zal hebben. Daarna neemt hij plaats op en terras en heel toevallig gaat daar ook een andere Nederlander zitten. Ze raken in gesprek, al is Mischa niet erg spraakzaam. Op een bepaald moment komt de dochter van de man ook naar het terras. Mischa herkent haar en zij herkent hem.

Hoofdstuk 4
Wybren is met Esther in Sydney: ze hebben nog één middag voordat ze naar Nieuw Zeeland vertrekken. Na de moord op Bart heeft hij nog even getwijfeld of hij de jongen soms in een vlaag van verstandsverbijstering heeft vermoord (de samengebalde wil), maar zijn alibi had geklopt. De dader was niet gevonden, maar in zijn hart was hij hem heel dankbaar geweest. Zijn dochter Esther lijkt weer op te bloeien tijdens de reis. Ze wil graag de ezel (het menselijke standbeeld) een bedrag van 10 dollar schenken. Als ze het biljet in diens doos doet, ziet ze een biljet van 100 dollar. "De ezel heeft een goede dag", vindt Wybren. Daarna gaat Esther op haar eentje de stad in. Dat kan daar, het is er veiliger dan in Zuiderloon. Wybren bezoekt wat toeristische attracties en neemt daarna plaats aan een tafeltje op een terras. Daar zit toevallig een andere Nederlander. Hij biedt de man een kopje koffie aan, maar verder is die niet erg toeschietelijk. Esther komt iets te laat op de afgesproken plaats: Wybren maakt zich wel even zorgen, maar uiteindelijk komt ze toch. Er straalt een glimlach van geluk om zijn mond. Ze blijkt een cadeautje voor hem gekocht te hebben. Als hij gaat afrekenen, ziet hij dat Esther nog even praat met de Nederlander. Als ze weglopen, ziet hij een gelukkige glimlach om haar mond. Ze belooft dat ze hem iets in het vliegtuig naar Nieuw Zeeland zal vertellen, als Wybren zal beloven dat hij haar zal geloven. Dat doet hij.

Hoofdstuk 5
De verteller in het laatste, (heel korte) hoofdstuk is weer Mischa. Hij vertelt iets over de korte dialoog die hij heeft gevoerd met Esther. Ze herkenden elkaar vanuit de bus. Ze heeft hem gevraagd waarom hij Bart had vermoord en daarop kreeg ze het antwoord dat hij vond dat Bart zich had misdragen tegenover haar. Op de vraag of hij nog iets gezegd had, had hij "nee" gezegd. Daarna had Esther hem bedankt voor de moord. Voor Mischa is dit het antwoord op de vraag of hij alles aan Lynda moet opbiechten. Hij heeft nu immers een goede daad verricht. Hij zal de moord niet aan Lynda Witthock vertellen. Als ze aan komt lopen, hoopt hij dat er net zo’n glimlach van geluk op zijn gezicht te lezen valt, als Wybren vertoonde toen Esther kwam aanlopen.

Recensies
Toen dit boekverslag werd gemaakt (kort na het verschijnen, was er nog geen recensie verschenen in de grote, landelijke bladen)

Over de schrijver
(Informatie van zijn website.)
Krabbé is geboren 13 april 1943 in Amsterdam, waar hij nog steeds woont. Eindexamen 1960 HBS-B aan het Spinoza Lyceum. Hij leeft sinds 1967 van de pen.

Hij is getrouwd geweest met de actrice Liz Snoijink, en heeft een zoon Esra. Zijn vader en grootvader waren bekende schilders; zijn moeder was filmvertaalster en schrijfster. Hij heeft korte tijd geacteerd, en een tijdje psychologie gestudeerd aan de GU in Amsterdam, maar van beroep is hij altijd schrijver geweest. Zijn debuten als schrijver en als journalist vielen samen in 1967.

Zijn romans zijn in 16 talen vertaald, en vier ervan zijn verfilmd. 'Spoorloos', naar Het Gouden Ei, waar hij zelf het scenario voor schreef, won het Gouden Kalf 1988 voor de beste Nederlandse film. Hij wordt nog steeds gedraaid in Amerika, en in 1993 werd er daar een remake van gemaakt onder de titel 'The Vanishing'. Niet zo goed als het origineel.


Naast zijn romans, verhalen en journalistieke werk heeft hij vele artikelen en een paar boeken over schaken geschreven. Van 1967-1972 hoorde hij bij de beste twintig schakers van Nederland.

Ander werk van de schrijver
-- De werkelijke moord op Kitty Duisenberg (1967, roman)
-- Flanagan of het einde van een beest (1970, roman)
-- Red Desert Penitentiary (1975, roman)
-- De Stad in het Midden (1978, verhalen)
-- De Renner (1978, roman)
-- 43 Wielerverhalen (1984, verhalen)
-- Het Gouden Ei (1984, roman)
-- De Matador (1991, verhalen)
-- Vertraging (1994, roman)
-- De Paardentekenaar (1995, verhalen)
-- De Grot (1997, roman)
-- Kathy's dochter (2002, roman)
-- Drie Slechte Schaatsers (2004, novelle)