Duits Literatuur Toetsweek 4
Die Neue Sachlichkeit (vlak na WOﺍ 1920-1945)
Nieuwe zakelijkheid: deze naam is ontstaan omdat veel jonge schrijvers in die tijd op een nuchtere, alleen beschrijvende vaak cynisch of sarcastische manier schreven. (Dus heel zakelijk) De nieuwe zakelijkheid is een reactie op het Expressionisme dat in de jaren ervoor erg populair was. Van gevoel naar verstand.
Eerste wereldoorlog was een nederlaag voor Duitsland de keizer trad af en Duitsland werd een republiek. Geen krachtige regering door grote verschillen tussen de politieke partijen.
Economische wereldcrisis treft Duitsland ook nog zwaarder omdat Duitsland aan de winnaars van de eerste wereldoorlog veel geld moest betalen. Armoede.
- veel werklozen
- woon- en arbeidsomstandigheden steeds slechter
- vanaf 1933 veel boeken verboden en verbrand
Mensen leven in verdoofde toetstand, deprimerende toetstanden, geen interesse in de rest van de wereld, geen hoop meer op betere tijden. Alleen eigen bestaan nog belangrijk.
Hitler. Leider van de NSDAP (national sozialistischen deutchen Arbeiter Partei) Hij beloofde betere leefomstandigheden aan het volk en werd populair. Leider WO2.
Schrijvers proberen mensen wakker te schudden met hun teksten maar zonder succes. Kritiek op het regiem was verboden. Schrijvers accepteerde dit niet en veel van hen vluchtte naar het buitenland om van daaruit dingen te publiceren. (Exilliteratur)
Kenmerken Neue Sachlichkeit:
- wijzen op de dagelijkse realiteit, schrijven over crisistijd
- reportagestijl: schrijven zoals journalisten, zakelijk, objectief, simpel, in een duidelijke taal
- bij veel schrijvers een cynische of sarcastische ondertoon
Belangrijke schrijvers:
- Bertolt Brecht (1898-1956) - Erich Kästner (1899-1974)
- Alfred Döblin (1878-1957) - Erich Maria Remarque (1898-1970)
- Hans Fallada (18931947) - Carl Zuckmayer (1896-1977)
Drama
De gedachtegang van de Neue Sachlichkeit wordt vooral uitgedrukt in toneel. Vooral door stukken van Bertholt Brecht. Nieuwe vorm van theater Episch theater (heeft als functie de mensen te laten nadenken/ wat te leren)
* Bertholt Brecht (18981956)
Een immigrant, geboren in 1898 in Augsburg. Gymnasium gedaan en medicijnen gestudeerd aan de universiteit in München. Moest studie tijdelijk onderbreken omdat hij in dienst moest. (o.a. als ziekenbroeder) Tijdens de 2e wereldoorlog ging hij in ballingschap leefde o.a. in Zwitserland, Scandinavië en Amerika. Brecht was een moralist dat betekent dat hij de mensen wat leren wil. Aantal ervaringen hadden grote invloed op zijn werk:
- de arbeiders in de fabriek van zijn vader moesten voor een hongerloontje werken
- tijdens zijn studie leerde hij Karl Marx kennen, eerst werd hij Marxist en later Communist
- ook deelname aan oorlog als ziekenbroeder wat hij had gezien, veel indruk bij hem achtergelaten
(Stukken: Der Kaukasische kreidekreis, Mutter Courage und ihre Kinder, Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, An die Nachgeborenen ﺍﺍﺍ)
- Het Episch Theater
Lehrstücke: de mensen leren er iets van. Het theater is de plaats waar je, volgens Brecht, de mensen het best bereiken kan.
De 'oude' toneelspelen roepen alleen een illusie op. Beleefd spanning, identificeert zichzelf met de toneelspelers en wil weten hoe het stuk eindigt. Deze illusie wordt door zou door de theater maker verstoord moeten worden door: de toeschouwer zou eerst bewust moeten worden van het feit dat het een spel is en daarna zou hij aangespoord moeten worden na te denken over dat wat hij/ zij gezien heeft. (Brecht's theatertheorie) Zijn stukken hebben vaak een open einde zodat de toeschouwer gedwongen wordt zelf een einde te bedenken.
- Dit te bereiken d.m.v. - vervreemdingseffecten (V-Effekte, vooraankondiging van de afloop door een spreker, muziekeffecten, onderbreken van een handeling door commentaar of een lied.
Epik
Epiek is de verzamelnaam voor producten van verhalende literatuur, zowel in poëzie als in proza, waarbij de nadruk ligt op de beschrijving van een gebeuren.
- in deze periode zakelijke schrijfstijl opvallend, in reportagestijl met cynische of sarcastische ondertoon, veel:
- anekdoten
- Kalendergeschichten
- kürzeren Erzählungen
- Zeitromane
* Ludwig Thoma (1867-1926)
Geboren in 1867 in Oberammergau. Recht gestudeert en was jurist in Dachau en München. Leefde tot 1926. Is een oudere schrijver uit deze periode. Eerste wereldoorlog meegemaakt en schreef daar ook over.
* Hans Fallada (1893-1947)
Deze naam is een pseudoniem eigenlijk heet hij Rudolph Ditzen. Schrijft over hoe beroerd gewone mensen het hebben. Geboren en geleefd in Greifswald.
- Kleiner Mann, was nun?
Het verhaal gaat over de arme Johannes Pinneberg.
Wanneer hij ontslagen wordt krijgt hij het erg moeilijk, en weet hij
niet meer weet wat hij moet doen.
Hierdoor is de titel “Kleiner Mann, was nun” ontstaan. Johannes en Emma zijn man en vrouw van elkaar. In het begin van het boek zijn ze verloofd, later getrouwd. Het thema van dit boek is de liefde tussen twee personen tijdens een periode vol ellende, die alles overwint. Emma en Johannes zijn erg arm en weten allebei niet wat de toekomst voor hen zal betekenen. Ondanks alle ellende blijft hun liefde voor elkaar
bestaan, en zijn ze toch gelukkig.
Lyrik
Zakelijk, aan de ene kant uit zich dit in de Landschap en natuurbeschrijving wordt als komisch ervaren, aan de andere kant in maatschappelijk kritische pöezie. (politiek-sociaal actualiteit)
* Wilhelm Lehmann (1882-1968)
Geboren in Venezuela jeugd doorgebracht in Hamburg. Spraakleraar bij verschillende scholen. In zijn liederen natuur en mythe eenheid. (Atemholen)
* Erich Kästner (1899-1974)
In Dreesden geboren. Ook jeugd doorgebracht en veel verhalen spelen zich er af. Bekend geworden door jeugdboeken, zijn gedichten geven kritiek aan de tijdgeest, mensen willen de aanwijzingen van het onheil niet zien, doof voor waarschuwingen.
Kriegserbe (Na ?)
Mein teures Bein - Heinrich Böll
Zijn been is duur, waardevol want hij heeft er mensenlevens mee/ door gered. Een been kan duur zijn in 2 opzichten.
- duur veel gekost in ziekenhuis
- waardevol, emotionele betekenis
De man krijgt nog een andere baan aangeboden. Op de kaart met informatie over hem staat ook dat hij nog maar 1 been heeft. Maar hij wil de baan niet aannemen wat de andere man niet begrijpt. Hij gaat precies vertellen hoe hij zijn been is verloren en waarom het zoveel waard is. Maar de ambtenaar wil het niet horen die heeft zogenaamd niet veel tijd.
* Heinrich Böll (1917-1985)
Een van de belangrijkste Duitse naoorlogse schrijver. Hij vertelt namelijk uit eigen ervaring, hij was tijdens de oorlog soldaat. Later werd hij krijgsgevangene in een Amerikaans leger naar Frankrijk gestuurd. Zijn verhalen hebben bittere toon. Korte verhalen, vertelvorm die veel voorkomt na de tweede wereldoorlog. ('Short story')
- Kurzgeschichten: paar bladzijdes, geen inleiding en ook geen goed einde, handeling bestaat alleen uit een gebeurtenis. Het zijn voorzichte pogingen om de verschrikkelijke gebeurtenissen van de oorlog in de eerste naoorlogse jaren te bespreken.
Ontving Nobelprijs voor de literatuur.
* W. Borchert
Trümmerliteratur = kort na de oorlog, alles lag in puin
Trümmerfrau
- Todesfuge
Weerspiegeld de verschrikkelijke tijd. De zwarte melk (rook)/ sitatie in het kamp, wat er gebeurd wordt beschreven. Het gebeurt iedere dag, de hele dag, dus continu. De gevangen moesten de hele dag graven delven, graven graven. Het verschil tussen gevangen en wachters wordt duidelijk gemaakt, wachters zitten in andere huizen en hebben zwepen en honden en ze schrijven naar hun geliefde (Margereta) fluiten de honden bij zich en hitsen ze op tegen de joden.
Verschil tussen Joodse en Duitse vrouwen:
- Sulamith - een joodse, grijs, grauw
- Margareta - Duitse vrouw, goud, blond
- Was geschah am 16. März 1945?
Kira komt op bezoek bij Paula, ze wil weten wat er gebeurd is op 16 maart 1945. Paula woont bij haar grootmoeder. En wil eerst niks vertellen ze vindt dat dat Kira niks aangaat. Kira weet haar toch over te halen en Paula verteld. (Ook omdat Kira zegt dat ze de brief heeft gelezen en ze gebruikt het woord Kinderschänder dus ze moet het al wel ongeveer weten) Paula is dus verkracht. Later staat ze oog in oog met haar verkrachter 'Hannes' maar die doet net alsof ze haar niet kent. Paula had hem in elkaar willen slaan maar omdat Alma hem in de armen vliegt wordt dat verhinderd. Later is Alma woedend Hannes als Paula haar heeft verteld wat er is gebeurd.
- zus - Grootmoeder (Tante Marie)
Paula Alma (Mutter) (hartje) Hannes
Kira
Im Westen nichts neues
Dit verhaal gaat over Paul Bäumer en zijn kameraden die op school door hun leraar enthousiast gemaakt worden om deel te nemen aan de oorlog (WO1) Kameraadschap is belangrijk! Ze zien hun sergeant als grote vijand terwijl de echte vijanden de Fransen zijn. Titelverklaring: Laatste blz. Paul Bäumer sterft. In de krant stond: "Van het westelijk front niks nieuws te melden."
Der Untergang
De film toont de laatste tien dagen van Adolf Hitler, gezien door de ogen van Traudl Junge, zijn persoonlijke secretaresse. Adolf Hitler brengt de laatste dagen van zijn leven door in zijn Führerbunker onder Berlijn. Van hieruit regelt hij de aanvallen en verdediging van Berlijn, maar Het Rode Leger heeft Berlijn met grote overmacht omringd. Het wordt voor velen duidelijk dat het onhaalbaar is wat Hitler wil doen, maar hij blijft (vaak onmogelijke) orders uitgeven. Dan wordt het voor Hitler ook duidelijk dat er geen houden meer aan is en zijn plannen niet uitvoerbaar zijn. Samen met zijn handlangers en Eva Braun wachten ze af.
Die Neue Sachlichkeit (vlak na WOﺍ 1920-1945)
Nieuwe zakelijkheid: deze naam is ontstaan omdat veel jonge schrijvers in die tijd op een nuchtere, alleen beschrijvende vaak cynisch of sarcastische manier schreven. (Dus heel zakelijk) De nieuwe zakelijkheid is een reactie op het Expressionisme dat in de jaren ervoor erg populair was. Van gevoel naar verstand.
Eerste wereldoorlog was een nederlaag voor Duitsland de keizer trad af en Duitsland werd een republiek. Geen krachtige regering door grote verschillen tussen de politieke partijen.
Economische wereldcrisis treft Duitsland ook nog zwaarder omdat Duitsland aan de winnaars van de eerste wereldoorlog veel geld moest betalen. Armoede.
- woon- en arbeidsomstandigheden steeds slechter
- vanaf 1933 veel boeken verboden en verbrand
Mensen leven in verdoofde toetstand, deprimerende toetstanden, geen interesse in de rest van de wereld, geen hoop meer op betere tijden. Alleen eigen bestaan nog belangrijk.
Hitler. Leider van de NSDAP (national sozialistischen deutchen Arbeiter Partei) Hij beloofde betere leefomstandigheden aan het volk en werd populair. Leider WO2.
Schrijvers proberen mensen wakker te schudden met hun teksten maar zonder succes. Kritiek op het regiem was verboden. Schrijvers accepteerde dit niet en veel van hen vluchtte naar het buitenland om van daaruit dingen te publiceren. (Exilliteratur)
Kenmerken Neue Sachlichkeit:
- wijzen op de dagelijkse realiteit, schrijven over crisistijd
- reportagestijl: schrijven zoals journalisten, zakelijk, objectief, simpel, in een duidelijke taal
- bij veel schrijvers een cynische of sarcastische ondertoon
Belangrijke schrijvers:
- Bertolt Brecht (1898-1956) - Erich Kästner (1899-1974)
- Alfred Döblin (1878-1957) - Erich Maria Remarque (1898-1970)
- Hans Fallada (18931947) - Carl Zuckmayer (1896-1977)
Drama
De gedachtegang van de Neue Sachlichkeit wordt vooral uitgedrukt in toneel. Vooral door stukken van Bertholt Brecht. Nieuwe vorm van theater Episch theater (heeft als functie de mensen te laten nadenken/ wat te leren)
Een immigrant, geboren in 1898 in Augsburg. Gymnasium gedaan en medicijnen gestudeerd aan de universiteit in München. Moest studie tijdelijk onderbreken omdat hij in dienst moest. (o.a. als ziekenbroeder) Tijdens de 2e wereldoorlog ging hij in ballingschap leefde o.a. in Zwitserland, Scandinavië en Amerika. Brecht was een moralist dat betekent dat hij de mensen wat leren wil. Aantal ervaringen hadden grote invloed op zijn werk:
- de arbeiders in de fabriek van zijn vader moesten voor een hongerloontje werken
- tijdens zijn studie leerde hij Karl Marx kennen, eerst werd hij Marxist en later Communist
- ook deelname aan oorlog als ziekenbroeder wat hij had gezien, veel indruk bij hem achtergelaten
(Stukken: Der Kaukasische kreidekreis, Mutter Courage und ihre Kinder, Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, An die Nachgeborenen ﺍﺍﺍ)
- Het Episch Theater
Lehrstücke: de mensen leren er iets van. Het theater is de plaats waar je, volgens Brecht, de mensen het best bereiken kan.
De 'oude' toneelspelen roepen alleen een illusie op. Beleefd spanning, identificeert zichzelf met de toneelspelers en wil weten hoe het stuk eindigt. Deze illusie wordt door zou door de theater maker verstoord moeten worden door: de toeschouwer zou eerst bewust moeten worden van het feit dat het een spel is en daarna zou hij aangespoord moeten worden na te denken over dat wat hij/ zij gezien heeft. (Brecht's theatertheorie) Zijn stukken hebben vaak een open einde zodat de toeschouwer gedwongen wordt zelf een einde te bedenken.
- Dit te bereiken d.m.v. - vervreemdingseffecten (V-Effekte, vooraankondiging van de afloop door een spreker, muziekeffecten, onderbreken van een handeling door commentaar of een lied.
Epiek is de verzamelnaam voor producten van verhalende literatuur, zowel in poëzie als in proza, waarbij de nadruk ligt op de beschrijving van een gebeuren.
- in deze periode zakelijke schrijfstijl opvallend, in reportagestijl met cynische of sarcastische ondertoon, veel:
- anekdoten
- Kalendergeschichten
- kürzeren Erzählungen
- Zeitromane
* Ludwig Thoma (1867-1926)
Geboren in 1867 in Oberammergau. Recht gestudeert en was jurist in Dachau en München. Leefde tot 1926. Is een oudere schrijver uit deze periode. Eerste wereldoorlog meegemaakt en schreef daar ook over.
* Hans Fallada (1893-1947)
Deze naam is een pseudoniem eigenlijk heet hij Rudolph Ditzen. Schrijft over hoe beroerd gewone mensen het hebben. Geboren en geleefd in Greifswald.
- Kleiner Mann, was nun?
Wanneer hij ontslagen wordt krijgt hij het erg moeilijk, en weet hij
niet meer weet wat hij moet doen.
Hierdoor is de titel “Kleiner Mann, was nun” ontstaan. Johannes en Emma zijn man en vrouw van elkaar. In het begin van het boek zijn ze verloofd, later getrouwd. Het thema van dit boek is de liefde tussen twee personen tijdens een periode vol ellende, die alles overwint. Emma en Johannes zijn erg arm en weten allebei niet wat de toekomst voor hen zal betekenen. Ondanks alle ellende blijft hun liefde voor elkaar
bestaan, en zijn ze toch gelukkig.
Lyrik
Zakelijk, aan de ene kant uit zich dit in de Landschap en natuurbeschrijving wordt als komisch ervaren, aan de andere kant in maatschappelijk kritische pöezie. (politiek-sociaal actualiteit)
* Wilhelm Lehmann (1882-1968)
Geboren in Venezuela jeugd doorgebracht in Hamburg. Spraakleraar bij verschillende scholen. In zijn liederen natuur en mythe eenheid. (Atemholen)
* Erich Kästner (1899-1974)
In Dreesden geboren. Ook jeugd doorgebracht en veel verhalen spelen zich er af. Bekend geworden door jeugdboeken, zijn gedichten geven kritiek aan de tijdgeest, mensen willen de aanwijzingen van het onheil niet zien, doof voor waarschuwingen.
Kriegserbe (Na ?)
Mein teures Bein - Heinrich Böll
- duur veel gekost in ziekenhuis
- waardevol, emotionele betekenis
De man krijgt nog een andere baan aangeboden. Op de kaart met informatie over hem staat ook dat hij nog maar 1 been heeft. Maar hij wil de baan niet aannemen wat de andere man niet begrijpt. Hij gaat precies vertellen hoe hij zijn been is verloren en waarom het zoveel waard is. Maar de ambtenaar wil het niet horen die heeft zogenaamd niet veel tijd.
* Heinrich Böll (1917-1985)
Een van de belangrijkste Duitse naoorlogse schrijver. Hij vertelt namelijk uit eigen ervaring, hij was tijdens de oorlog soldaat. Later werd hij krijgsgevangene in een Amerikaans leger naar Frankrijk gestuurd. Zijn verhalen hebben bittere toon. Korte verhalen, vertelvorm die veel voorkomt na de tweede wereldoorlog. ('Short story')
- Kurzgeschichten: paar bladzijdes, geen inleiding en ook geen goed einde, handeling bestaat alleen uit een gebeurtenis. Het zijn voorzichte pogingen om de verschrikkelijke gebeurtenissen van de oorlog in de eerste naoorlogse jaren te bespreken.
Ontving Nobelprijs voor de literatuur.
* W. Borchert
Trümmerliteratur = kort na de oorlog, alles lag in puin
Trümmerfrau
- Todesfuge
Weerspiegeld de verschrikkelijke tijd. De zwarte melk (rook)/ sitatie in het kamp, wat er gebeurd wordt beschreven. Het gebeurt iedere dag, de hele dag, dus continu. De gevangen moesten de hele dag graven delven, graven graven. Het verschil tussen gevangen en wachters wordt duidelijk gemaakt, wachters zitten in andere huizen en hebben zwepen en honden en ze schrijven naar hun geliefde (Margereta) fluiten de honden bij zich en hitsen ze op tegen de joden.
Verschil tussen Joodse en Duitse vrouwen:
- Margareta - Duitse vrouw, goud, blond
- Was geschah am 16. März 1945?
Kira komt op bezoek bij Paula, ze wil weten wat er gebeurd is op 16 maart 1945. Paula woont bij haar grootmoeder. En wil eerst niks vertellen ze vindt dat dat Kira niks aangaat. Kira weet haar toch over te halen en Paula verteld. (Ook omdat Kira zegt dat ze de brief heeft gelezen en ze gebruikt het woord Kinderschänder dus ze moet het al wel ongeveer weten) Paula is dus verkracht. Later staat ze oog in oog met haar verkrachter 'Hannes' maar die doet net alsof ze haar niet kent. Paula had hem in elkaar willen slaan maar omdat Alma hem in de armen vliegt wordt dat verhinderd. Later is Alma woedend Hannes als Paula haar heeft verteld wat er is gebeurd.
- zus - Grootmoeder (Tante Marie)
Paula Alma (Mutter) (hartje) Hannes
Kira
Im Westen nichts neues
Dit verhaal gaat over Paul Bäumer en zijn kameraden die op school door hun leraar enthousiast gemaakt worden om deel te nemen aan de oorlog (WO1) Kameraadschap is belangrijk! Ze zien hun sergeant als grote vijand terwijl de echte vijanden de Fransen zijn. Titelverklaring: Laatste blz. Paul Bäumer sterft. In de krant stond: "Van het westelijk front niks nieuws te melden."
Der Untergang
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden