Berlijn

De geschiedenis van Berlijn Berlijn is ontstaan uit twee stadjes, Kölln en Berlin, die in 1237 en 1244 het eerst vernomen wordt. In 1432 kwamen beiden onder één bestuur. Maar nadat er in 1448 problemen kwamen, werd er een einde gemaakt aan het stedelijke bestuur. Sinds die tijd had Berlijn alleen nog toekomst als keurvorstelijke residentie (Een stad waar een heerser regeert, die gekozen is door de Duitse keizer). De ‘grote keurvorst' Frederik Willem I (1640-1688) gaf een sterke impuls tot de ontwikkeling van de stad: Berlijn werd met sterke vestigingswerken omgeven (1658-1685), dit om de stad te beschermen tegen aanvallen, en door het Friedrich-Wilhelm-kanaal tussen Oder en Spree werd het een doorvoerhaven tussen Breslau en Hamburg. Door het Besluit van Potsdam van 29 oktober 1685 , ook wel het Edict van Potsdam genoemd. Kreeg de bevolking een vreemde indruk doordat Franse refugiés (mensen die immigreren naar vanwege andere gevoelens voor godsdienstige of staatkundige gevoelens). Onder de eerste Pruisische koning, Frederik I, zette de bloei van Berlijn zich voort. In 1808 kreeg Berlijn door de gemeentewet van Vom Stein zijn stedelijke zelfbestuur na zo'n 360 eindelijk terug, maar pas in de tweede helft van de 19e eeuw, toen de industrialisatie in steeds sneller tempo werd doorgezet en de immigratie de stad liet groeien tot een miljoenenstad, werd Berlijn een moderne wereldstad, ook wel metropool genoemd. Op 9 november 1918 brak er revolutie uit. De gematigde meerderheidssocialisten hadden de leiding. In de winter van 1918-1919 braken er straatgevechten uit. In 1920 werd Berlijn uit de provincie Brandenburg gelicht en werd Groot-Berlijn een zelfstandige bestuurseenheid. Als gevolg van de benoeming op 30 januari 1933 van Adolf Hitler tot rijkskanselier had een aantal veranderingen van grote betekenis plaats. Op 27 februari werd het Rijksdaggebouw in brand gestoken, het Rijksdaggebouw is het parlement, dit was het sein tot een reeks maatregelen zodat de Nationaal-Socialisten beter zouden kunnen regeren zonder enige tegenwerking. Het was namelijk Hitlers droom om van Berlijn de mooiste stad ter wereld te maken. Monumentale en karakterloze gebouwen werden verbouwd zodat het aangezicht zou moeten veranderen. De belangrijkste architect was Albert Speer. Maar in de tweede wereldoorlog werd de stad Berlijn toch grotendeels in puin gelegd. Op 21 april 1945 bereikten de Russen de buitenwijken van Berlijn en werd op 25 april 1945 de ring gesloten, waardoor de stad Berlijn op 2 mei 1945 de strijd staakte. Na de oorlog bleef Berlijn toch nog de hoofdstad van het gevierendeelde rijk waarna het op 5 juni ook weer in Russische , Amerikaanse, Franse en In een Britse sector werd verdeeld. Nadat de onenigheid tussen de Amerikanen, de Britten en de Fransen samen tegen de Russen toenam konden zij niet samen de stad besturen . Toen de Westerse landen begin 1948 samen besloten in hen sectoren de geldsanering door te voeren, leidde dit aan de Sovjet zijde tot een heftige reactie. De toevoerwegen naar West- Berlijn werden afgesneden en geblokkeerd. Na één jaar werd de blokkade door de Russen opgeheven. In 1950 werd West-Berlijn bestuurd door Bondsrepubliek Duitsland en Oost-Berlijn bestuurd door de DDR en werd het formeel haar hoofdstad. In de jaren vijftig werd Berlijn een unieke ontmoetingsplaats tussen West en Oost, ondanks dat er beperkingen waren in het goederen- en reizigersverkeer. Veel Oost-Duitsers konden toen nog via Berlijn nar het Westen uitwijken. In juni 1953 kwam er een opstand in de DDR, deze opstand had zijn middelpunt in Oost-Berlijn. Mede door deze opstand richtten Oost-Duitse troepen op 13 augustus 1961 de Berlijnse muur op, waardoor de communicatie tussen Oost- en West-Berlijn geheel werd verbroken en er een eind werd gemaakt aan de verdeling van Berlijn door Amerikanen, Russen, Britten en de Fransen. De muur werd in 1989 weer afgebroken (zie bladzijde 7). De Geschiedenis van kunstprojecten in Berlijn De wereldberoemde verzameling van de Staatliche Museen werden in de Tweede Wereldoorlog ondergebracht in de musea op het Museumsinsel en in 1953 vanuit hun tijdelijke bergplaatsen in bunkers weer naar Berlijn teruggebracht, daarna raakten zij verspreid over vier lokaties, het museum Dahlem, het slot Charlottenburg, het stadsdeel Tiergarten en het museumsinsel. Na de eenwording van Berlijn in 1990 hebben de autoriteiten een project opgericht om alle kunstcollecties weer te verenigen. Zodat in 1992 het beheer werd verenigd in het Staatliche Museen zu Berlin.
Het Stadsbeeld door de jaren heen Het vooroorlogse Berlijn kon worden onderscheiden in drie gebieden: de Altstadt of Kurfürstenstadt, die in de 17de eeuw en in de 18de eeuw door de bouw van Dorotheen- en Friedrichstadt naar het westen tot aan de Tiergarten werd uitgebreid. Deze Altstadt in de 19de eeuw omgeven door de Wilhelminische Grossstadgürtel , waarin oude stedelijke kernen en dorpen werden opgenomen. Dit gebied wordt gekenmerkt door gesloten bebouwing. In de tweede helft van de 19de zijn hier als gevolg van grondspeculaties, huurkazernes gebouwd met binnenhoven en waaraan niet veel werd gedacht aan woonruimte en het wooncomfort, dit betekend een minimum aan woonruimte en -comfort. De wederopbouw en het herstel van het Oostelijke deel van de stad, waar het grootste deel van de vooroorlogse gebouwen stonden , vorderde onder het Duitse regime zeer langzaam. Pas nadat Oost-Duitsland en West-Duitsland weer met elkaar herenigd waren, zijn de bouwactiviteiten weer snel ontwikkeld. Dit omdat toen bekend werd dat Berlijn de nieuwe hoofdstad zou worden van de vergrote Bondsrepubliek. Beschrijving van bekende monumentale en historische gebouwen in Berlijn Het oude centrum van Berlijn wordt doorsneden door de pronkallee Unter den Linden, aan het einde afgesloten door de Brandenburger Tor (1791). Hieraan liggen de barokke Alte Bibliothek (1780), de Staatsoper (1740-1743; na brand in 1843 gereconstrueerd) van Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff en de Humboldt- universiteit (1753) die sinds 1810 in dit gebouw is gevestigd. Het Zeughaus (1695-1706) is het belangrijkste barokgebouw van Berlijn; in de zogenaamde Schlüterhof de beroemde Schlütermaskers van stervende krijgers. De Neue Wache (1818) van Karl Friedriech Schinkel, in 1966 gewijd aan de slachtoffers van het fascisme en het militairisme, is sinds 1993 officieel het eerste monument in Duitsland ter nagedachtenis aan de slachtoffers van oorlog en geweld. Aan de gendarmenmarkt wordt het Deutsche Schauspielhaus (1821) van Schinkel, aan weerszijde geflankeerd door de Deutsche en de Französche Dome (beide 1780- 1785). De Friedriechwerdersche Kirche (1824-1830) van Schinkel bevat aan diens werk gewijd museum. De St. Hedwigskathedraal (1747-1773) werd in 1963 in gewijzigde vorm herbouwd. In de Berliner Dom (1894-1905), in Italiaanse renaissancestijl bevindt zich de grafkelder waarin meer dan 90 leden van de familie Hohenzollern zijn begraven. De musea op het hierachter gelegen Museumsinsel zij onder ansdere het pergamon- museum (voltooid in 1930), de Alte Nationgalerie (1867-1876), het Alte Museum (1824-1830) van Schinkel in het Bode-Museum. In de Tiergarten, een park in Engelse landschapsstijl, staat het slot bellevue (1785, officiële residentie van de bondspresidenrt, de Kongreshalle (1957) en de Siegessäule (1864, 77meter hoog). Ten noorden van het park staat een opmerkelijk voorbeel van stadsplanning., het zogenaamde Hansaviertel(1955-1957), een in het kader van de internationale tentoonstelling Interbau door 48 architecten uit dertien landen ontworpen ‘modelstad' van 1200 woningen. Binnen de stadsgrenzen vallen het jachtslot Grunewald (1542; renaissance voorgevel en traptoren), de kunstmatige ruïne (1794-1797) op het Pfaunesinsel, een 98 hectare groot eiland in de havel en Schloss Tegel (16de eeuw, gewijzigd in 1821- 1824). Voorts het Olympia Stadion (1936) en de Funkturm (1926; 150 meter hoog); ter nagedachtenis aan de slachtoffers van het Naziregime de Maria-Regina- Martyrum-Kerk (1963 en de Gedänkstätte Plötzensee. Als voorbeelden van sociale woningbouw kunnen worden genoemd het (omstreden) Märkisches viertel, berekend op 50 000 inwoners, en de Gropiusstadt, eveneen voor 50 000 inwoners. Het belangrijkste nieuwe sociale-woningbouwcomplex onder Oost-Duits bestuur was Johannisthal-süd in de voormalige Marstall (dit zijn de koninklijke stallen). Het Berliner Schloss, een hoofdwerk van Noord-Duitse barok, kwam tussen 1698 en 1706 onder leiding van A. Schlüter door verbouwing en vergroting van een bestaand slot tot stand en werd in de 18de en midden 19de eeuw vergroot. Het werd in de Tweede Wereldoorlog zeer zwaar beschadigd en in 1950 opgeblazen. De vrijgekomen ruimte vormde een plein, waaraan het Staatsratsgebäude (1964) en het Palast der Republik (1976) van de voormalige Duitse Democratische republiek (DDR) liggen.